Με αυτό το άρθρο θα στενοχωρηθούν οι οπαδοί του Γουόλτ Ντίσνεϋ, αλλά ΟΧΙ όσοι αγαπούν τις ταινίες της Disney.
Ο λόγος για τις σκοτεινές πτυχές του Walt Disney και όχι για το έργο του. Στο μέλλον, θα ασχοληθώ με το έργο των Disney Studios. Εδώ, με ενδιαφέρει άλλο. Και κάνω σαφή διαχωρισμό μεταξύ του Disney ως προσώπου και της εταιρείας Disney. Άλλωστε, η σχέση του Γουόλτ Ντίσνευ με τους συνεργάτες και τους υφισταμένους του δεν ήταν πάντα η καλύτερη - πολλές φορές έφτανε σε ακραίες καταστάσεις, αποχωρήσεις, απεργίες κτλ - και εδώ θα επιχειρήσω να δώσω λίγα στοιχεία που ίσως φωτίζουν λίγο και αυτή την διάσταση.
Σε σχέση με όλους τους προηγούμενους πρωτοπόρους, ο Walt Disney (γεννημένος το 1901) δεν είχε τόσο δύσκολα παιδικά χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν και τα καλύτερα. Πάντως, την οικονομική πίεση δεν την γνώρισε σε τόσο μεγάλο βαθμό. Όμως, δεν είναι αυτά τα βιογραφικά στοιχεία που θα μας απασχολήσουν εδώ.
Θα σταθούμε σε μία χρονική περίοδο που εκτείνεται από το 1933 περίπου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας περίπου του 1950.Θα χωρίσουμε αυτή την περίοδο σε τρία μέρη και θα ασχοληθούμε με τις πολιτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις του Ντίσνεϋ.
Επαφές με τους Ναζί;
Πριν το 1935, θα σταθούμε λίγο στα 1932 και σε μία ταινία του, το Wayward Canary, εμφανίζεται από το πουθενά ένας αναπτήρας με μία σβάστικα, την περίοδο που ο Χίτλερ ήταν έτοιμος να ανέλθει στην εξουσία της Γερμανίας (δες στο παρακάτω βίντεο, στο 3:19 κ.ε.). Σημειώνω βέβαια ότι το σύμβολο είναι η δεξιόστροφη σβάστικα και όχι η αριστερόστροφη, αλλά σε εκείνη την περίοδο ελάχιστοι Αμερικανοί θα αναζητούσαν την διαφορά. Όπως και να έχει, γεννιούνται ερωτηματικά από την χρήση του συμβόλου (τόσα αμερικάνικα σύμβολα μπορούσε να αξιοποιήσει).
Αυτό, λοιπόν, είναι ένα στοιχείο, κάποιος θα μπορούσε να πει τυχαίο. Όμως, αν το συνδέσει κανείς με το επόμενο, αρχίζει να "ψυλλιάζεται" άλλα πράγματα.
Στα 1933 ο Fritz Julius Kuhn δημιουργεί την German-American Foundation ή German-American Bund, μία φιλοναζιστική οργάνωση στην Αμερική, η οποία μάλιστα στις παραομνές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οργάνωσε εντυπωσιακές παρελάσεις στην Νέα Υόρκη. Ο Art Babbitt, μεγάλος καρτουνίστας που τότε ήταν υπό τις οδηγίες του Ντίσνεϋ, ήταν εκείνο το διάστημα συμπαθών των Ναζί και παρακολούθησε συγκεντρώσεις του Bund, δηλώνοντας σαφώς ότι και το αφεντικό του τις παρακολουθούσε συχνά.
Δύο χρόνια αργότερα, η San Francisco Weekly ανέφερε πως έγινε μία ιστορική συνάντηση ανάμεσα στον Walt Disney και τον Αδόλφο Χίτλερ. Η είδηση, με επίσημα έγγραφα, δεν έχει πιστοποιηθεί ή διασταυρωθεί. Το διαπιστωμένο, όμως, είναι ότι ο Ντίσνεϋ μαζί με τον αδελφό του Roy είχαν πάει οδικώς στην Ναζιστική Γερμανία στα 1935, για την εταιρεία. Ο υπουργός προπαγάνδας των Ναζί Γιόζεφ Γκέμπελς γνώριζε ότι την χώρα επισκέπτονταν οι δύο αδελφοί και κανόνιζε να υπάρξουν συναντήσεις στο Μόναχο. Αν και με ποιούς συναντήθηκαν, δεν φαίνεται προς το παρόν κάπου επίσημα και, ως γνωστόν, scripta manent. Είναι, πάντως, εξαιρετικά δύσκολο να έγινε συνάντηση με τον ίδιος τον Χίτλερ, χωρίς να έχει επισήμως καταγραφεί από την Γραμματεία του Αδόλφου. Πάντως, αμέσως μετά την Γερμανία τα δύο αδέρφια πήγαν στην Ιταλία και στην Ρώμη τους υποδέχθηκε ο Μουσολίνι σαν ήρωες του πολιτισμού...
Και τα δεδομένα αυξάνουν. Η Λένι Ρίφενσταλ είπε ότι μετά την Νύχτα των Κρυστάλλων (9 Νοεμβρίου του 1938), η ίδια έψαξε να βρει δουλειά στο Χόλυγουντ. Όλοι αρνήθηκαν να δουν έστω το έργο της, με την εξαίρεση του Ντίσνεϋ, ο οποίος πάντως της είπε ότι δεν μπορούσε να την προσλάβει, γιατί κάτι τέτοιο θα λειτουργούσε ενάντια στα συμφέροντά του. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο ίδιος ήταν αντιεβραίος, ίσως και αντισημίτης και, πάντως, σφόδρα αντικομμουνιστής.
Εναντίον των κινητοποιήσεων των εργαζομένων στα studio του.
Στα 1941, οι καρτουνίστες στα στούντιο του Ντίσνεϋ κατέβηκαν σε απεργία διαμαρτυρόμενοι για το γεγονός ότι τα ονόματά τους δεν έμπαιναν στους τίτλους - οπότε δεν αναγνωριζόταν η εργασία τους και ο κόπος τους - αλλά και για τους πολύ χαμηλούς μισθoύς, σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων εταιρειών. Ο Ντίσνεϋ θεώρησε ότι το σκηνικό ήταν προσπάθεια των κομμουνιστών να καταλάβουν το Χόλυγουντ. Χτύπησε με λύσσα την απεργία και έγινε ακόμα σκληρότερος απέναντι όχι μόνο στους κομμουνιστές αλλά σε κάθε τι έστω και μερικώς προοδευτικό.
Στον Ψυχρό Πόλεμο: στην πρώτη γραμμή.
Ο Γουόλτ Ντίσνεϋ ήταν ιδρυτικό μέλος της αντικομμουνιστικής Κινηματογραφικής Συμμαχίας για την Προστασία των Αμερικανικών Ιδεωδών στα 1944. Στα 1947 κατέθεσε στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών όπου "έδωσε" ως κομμουνιστές τους πρώην καρτουνίστες της εταιρείας του Herbert Sorrell, David Hilberman και William Pomerance. Μάλιστα, τους παρουσίασε ως πρωτοκλασάτους κομμουνιστές. Το μεγαλύτερο "λάθος" τους ήταν ότι ήταν οργανωτές του συνδικάτου τους, άρα λειτούργησε και εκδικητικά εναντίον τους. Μάλιστα, ο Ντίσνεϋ έφτασε να καταγγείλει το πρώτο σωματείο των ηθοποιών, το Screen Actors Guild, ως "κομμουνιστικό μέτωπο".
Αυτό που μπορεί να συμπεράνει κανείς, είναι ότι η μεγαλοφυΐα του Ντίσνεϋ, άσχετα αν κάποιος θεωρεί ότι δεν είναι το Νο1 (θα έβλεπα τον Avery σε αυτή τη θέση) δεν θα τύγχανε ποτέ τόσης αναγνώρισης, αν δεν είχε πλάι του τόσους άξιους συνεργάτες και υπαλλήλους, τους οποίους όμως έφτασε να τους καταδιώκει ο ίδιος. Και αν δεν ήταν ΚΑΙ αυτοί οι άνθρωποι, η "Αυτοκρατορία Disney" δεν θα υπήρχε.
Ο λόγος για τις σκοτεινές πτυχές του Walt Disney και όχι για το έργο του. Στο μέλλον, θα ασχοληθώ με το έργο των Disney Studios. Εδώ, με ενδιαφέρει άλλο. Και κάνω σαφή διαχωρισμό μεταξύ του Disney ως προσώπου και της εταιρείας Disney. Άλλωστε, η σχέση του Γουόλτ Ντίσνευ με τους συνεργάτες και τους υφισταμένους του δεν ήταν πάντα η καλύτερη - πολλές φορές έφτανε σε ακραίες καταστάσεις, αποχωρήσεις, απεργίες κτλ - και εδώ θα επιχειρήσω να δώσω λίγα στοιχεία που ίσως φωτίζουν λίγο και αυτή την διάσταση.
Σε σχέση με όλους τους προηγούμενους πρωτοπόρους, ο Walt Disney (γεννημένος το 1901) δεν είχε τόσο δύσκολα παιδικά χρόνια, χωρίς αυτό να σημαίνει πως ήταν και τα καλύτερα. Πάντως, την οικονομική πίεση δεν την γνώρισε σε τόσο μεγάλο βαθμό. Όμως, δεν είναι αυτά τα βιογραφικά στοιχεία που θα μας απασχολήσουν εδώ.
Θα σταθούμε σε μία χρονική περίοδο που εκτείνεται από το 1933 περίπου μέχρι τα μέσα της δεκαετίας περίπου του 1950.Θα χωρίσουμε αυτή την περίοδο σε τρία μέρη και θα ασχοληθούμε με τις πολιτικές και κοινωνικές πεποιθήσεις του Ντίσνεϋ.
Επαφές με τους Ναζί;
Πριν το 1935, θα σταθούμε λίγο στα 1932 και σε μία ταινία του, το Wayward Canary, εμφανίζεται από το πουθενά ένας αναπτήρας με μία σβάστικα, την περίοδο που ο Χίτλερ ήταν έτοιμος να ανέλθει στην εξουσία της Γερμανίας (δες στο παρακάτω βίντεο, στο 3:19 κ.ε.). Σημειώνω βέβαια ότι το σύμβολο είναι η δεξιόστροφη σβάστικα και όχι η αριστερόστροφη, αλλά σε εκείνη την περίοδο ελάχιστοι Αμερικανοί θα αναζητούσαν την διαφορά. Όπως και να έχει, γεννιούνται ερωτηματικά από την χρήση του συμβόλου (τόσα αμερικάνικα σύμβολα μπορούσε να αξιοποιήσει).
Αυτό, λοιπόν, είναι ένα στοιχείο, κάποιος θα μπορούσε να πει τυχαίο. Όμως, αν το συνδέσει κανείς με το επόμενο, αρχίζει να "ψυλλιάζεται" άλλα πράγματα.
Στα 1933 ο Fritz Julius Kuhn δημιουργεί την German-American Foundation ή German-American Bund, μία φιλοναζιστική οργάνωση στην Αμερική, η οποία μάλιστα στις παραομνές του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου οργάνωσε εντυπωσιακές παρελάσεις στην Νέα Υόρκη. Ο Art Babbitt, μεγάλος καρτουνίστας που τότε ήταν υπό τις οδηγίες του Ντίσνεϋ, ήταν εκείνο το διάστημα συμπαθών των Ναζί και παρακολούθησε συγκεντρώσεις του Bund, δηλώνοντας σαφώς ότι και το αφεντικό του τις παρακολουθούσε συχνά.
 | |
| Η σημαία της German American Bund. Και εδώ, πάντως, η σβάστικα είναι δεξιόστροφη. |
Και τα δεδομένα αυξάνουν. Η Λένι Ρίφενσταλ είπε ότι μετά την Νύχτα των Κρυστάλλων (9 Νοεμβρίου του 1938), η ίδια έψαξε να βρει δουλειά στο Χόλυγουντ. Όλοι αρνήθηκαν να δουν έστω το έργο της, με την εξαίρεση του Ντίσνεϋ, ο οποίος πάντως της είπε ότι δεν μπορούσε να την προσλάβει, γιατί κάτι τέτοιο θα λειτουργούσε ενάντια στα συμφέροντά του. Υπάρχουν πολλές ενδείξεις ότι ο ίδιος ήταν αντιεβραίος, ίσως και αντισημίτης και, πάντως, σφόδρα αντικομμουνιστής.
Εναντίον των κινητοποιήσεων των εργαζομένων στα studio του.
Στα 1941, οι καρτουνίστες στα στούντιο του Ντίσνεϋ κατέβηκαν σε απεργία διαμαρτυρόμενοι για το γεγονός ότι τα ονόματά τους δεν έμπαιναν στους τίτλους - οπότε δεν αναγνωριζόταν η εργασία τους και ο κόπος τους - αλλά και για τους πολύ χαμηλούς μισθoύς, σε σχέση με τους συναδέλφους τους άλλων εταιρειών. Ο Ντίσνεϋ θεώρησε ότι το σκηνικό ήταν προσπάθεια των κομμουνιστών να καταλάβουν το Χόλυγουντ. Χτύπησε με λύσσα την απεργία και έγινε ακόμα σκληρότερος απέναντι όχι μόνο στους κομμουνιστές αλλά σε κάθε τι έστω και μερικώς προοδευτικό.
Στον Ψυχρό Πόλεμο: στην πρώτη γραμμή.
Ο Γουόλτ Ντίσνεϋ ήταν ιδρυτικό μέλος της αντικομμουνιστικής Κινηματογραφικής Συμμαχίας για την Προστασία των Αμερικανικών Ιδεωδών στα 1944. Στα 1947 κατέθεσε στην Επιτροπή Αντιαμερικανικών Ενεργειών όπου "έδωσε" ως κομμουνιστές τους πρώην καρτουνίστες της εταιρείας του Herbert Sorrell, David Hilberman και William Pomerance. Μάλιστα, τους παρουσίασε ως πρωτοκλασάτους κομμουνιστές. Το μεγαλύτερο "λάθος" τους ήταν ότι ήταν οργανωτές του συνδικάτου τους, άρα λειτούργησε και εκδικητικά εναντίον τους. Μάλιστα, ο Ντίσνεϋ έφτασε να καταγγείλει το πρώτο σωματείο των ηθοποιών, το Screen Actors Guild, ως "κομμουνιστικό μέτωπο".
Αυτό που μπορεί να συμπεράνει κανείς, είναι ότι η μεγαλοφυΐα του Ντίσνεϋ, άσχετα αν κάποιος θεωρεί ότι δεν είναι το Νο1 (θα έβλεπα τον Avery σε αυτή τη θέση) δεν θα τύγχανε ποτέ τόσης αναγνώρισης, αν δεν είχε πλάι του τόσους άξιους συνεργάτες και υπαλλήλους, τους οποίους όμως έφτασε να τους καταδιώκει ο ίδιος. Και αν δεν ήταν ΚΑΙ αυτοί οι άνθρωποι, η "Αυτοκρατορία Disney" δεν θα υπήρχε.
ΠΟΛΥ ΚΑΛΗ ΑΝΑΛΥΣΗ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΞέχασες την αμέριστη συμπαράσταση του εβραικού λόμπυ που από τότε κυριαρχούσε και συνεχίζει να κυριαρχεί στο χόλλυγουντ.
ΑπάντησηΔιαγραφήΚατά τα άλλα το άρθρο πολύ καλό.
Συγχαρητήρια