Ένας από τους “Εννέα Γέροντες” της Disney: Milt Kahl.

     

           Στον Καλ η Ντίσνεϋ χρωστά μερικούς από τους πιό αναγνωρίσιμους διαχρονικά χαρακτήρες κινουμένων σχεδίων.

            Γεννήθηκε στα 1909 στο Σαν Φρανσίσκο, όπου και πήγε σχολείο. Ξεκίνησε και το λύκειο, το παράτησε, όμως, για να αφοσιωθεί στο σκίτσο και στο κινούμενο σχέδιο, εμπνευσμένος από τους Πικάσσο και Ronald Searle. Άρχισε να παρακολουθεί μαθήματα σε διάφορες τοπικές σχολές και σε καλλιτέχνες, έμαθε να επεξεργάζεται φωτογραφίες και έδινε τις εργασίες του σε έντυπα, αρχικά στην Oakland Post Enquirer και λίγο αργότερα στην San Francisco Bulletin. Όταν βγήκαν στις αίθουσες τα “Three Little Pigs” κατανόησε καλύτερα τις δυνατότητες που έδινε το μέσο της νέας, σχετικά, τέχνης του κινουμένου σχεδίου και στα 1934 απευθύνθηκε για εργασία στα στούντιο του Ντίσνεϋ, όπου προσελήφθη ως βοηθός και εργάστηκε αρχικά σε διάφορες μικρές ταινίες, πριν αρπάξει στα 1940 την μεγάλη ευκαιρία και δημιουργήσει τον Πινόκιο.

            Ο Καλ λίγο αργότερα δημιούργησε τον Bambi, τον πρίγκηπα στην Ωραία Κοιμωμένη, ένα μεγάλο κομμάτι στα 101 σκυλιά της Δαλματίας (εκτός από την Κρουέλα, όπως ο ίδιος είχε αναφέρει), τον Σηρχάν στο Βιβλίο της Ζούγκλας και σχεδόν αποκλειστικά δική του είναι η ταινία The Rescuers. Δικός του είναι και ο χαρακτήρας του Πήτερ Παν, της Αλίκης στην Αλίκη στην Χώρα των Θαυμάτων κ.ά.

Χαρακτηριστικό του ήταν η τελειότητα έως και τελειομανία στο σχέδιο. Μάλιστα, σταμάτησε να ασχολείται με το κινούμενο σχέδιο, καθώς θεωρούσε ότι ήταν πολύ ανώτερος και ότι τα σχέδιά του χαραμίζονταν από την μετριότητα. Αυτό, έρχεται σε αντίθεση με μία δημόσια εικόνα που υπάρχει για αυτόν, σύμφωνα με την οποία υπήρξε πολύ σεμνός απέναντι στους άλλους. Ίσως ισχύει αυτό για τους ανθρώπους που ο ίδιος συμπαθούσε περισσότερο για προσωπικό ή καλλιτεχνικό λόγο. Όμως, σε συνέντευξή του ο ίδιος έλεγε: “...Και ξαφνικά ανακάλυψα ότι οι προσπάθειές μου – αντιμετώπισα τους εγωισμούς μου και βρήκα ότι οι προσπάθειές μου να κρατήσω την ταινία (αναφέρεται ως παράδειγμα στο Βιβλίο της ζούγκλας) σε ένα ανώτερα, καλλιτεχνικά, επίπεδο και σε κάθε άλλο επίπεδο που έχω στο νου...εννοώ, να έχει καλό γούστο, να είναι σε επίπεδο ψυχαγωγικό ένα επίπεδο πάνω από την βλακεία. Ανακάλυψα ότι οι προσπάθειές μου αντιμετωπίζονταν προσβλητικά και έβρισκαν αντίσταση...Οι άνθρωποι θα προτιμούσαν να πνίγονται στην μετριότητά τους. Δεν θα ήθελαν να ασχολούνται...” (συνέντευξη στον Michael Barrier). Βέβαια, αυτή είναι μία άποψη που διαμόρφωσε κυρίως μετά τον θάνατο του Walt Disney, όταν και ενδεχομένως έχασε από το παλιό του κύρος. Εν τούτοις, μόνο στα θετικά του καταλογίζεται ότι μιλούσε ευθέως για ό,τι πίστευε πως ήταν σωστό.

Το μεγάλο, κατά την άποψή μου, πρόβλημα του Καλ ήταν τελικά αυτό: η εμμονή στον καλό σχεδιασμό. Τελικά νομίζω ότι οδηγήθηκε στην μανιέρα, κάτι που στο κινούμενο σχέδιο δεν είναι πάντα καλό. Έτσι – πάντα προσωπική γνώμη εκφράζω – δημιούργησε τους “γλυκανάλατους” χαρακτήρες για τους οποίους είναι ακόμα γνωστή και αγαπητή – όπως και να έχει – η Ντίσνεϋ. Η αγάπη του για το τέλειο σχέδιο ήταν αυτή που δημιουργούσε πολλά προβλήματα στις σχέσεις με τους συναδέλφους του, αλλά δεν αφορά αυτό στο αδιαμφισβήτητο ταλέντο του.

            Ένα άλλο στοιχείο που δείχνει ενδεχομένως κάποια πράγματα, είναι το γεγονός πως αντιτάχθηκε στην απεργία το 1941, θεωρώντας ότι το συνδικάτο που υπήρχε στην Ντίσνεϋ ήδη αρκούσε και ότι ένα μεγάλο συνδικάτο το είχαν ανάγκη όλοι οι άλλοι εργαζόμενοι στο animation, αλλά όχι οι εργαζόμενοι στου Ντίσνεϋ. Η αντίληψή του ήταν στενή. Στην ίδια συνέντευξη λέει: “Τα άλλα στούντιο ήθελαν και είχαν ανάγκη την ενότητα, υποθέτω. Αλλά εμείς αντισταθήκαμε, καθώς δεν είχαμε ανάγκη να έχουμε ένα συνδικάτο. Το 1941, υποθέτω πως προσωπικό στα στούντιο του Ντίσνεϋ ήταν περισσότερο από το προσωπικό στην υπόλοιπη βιομηχανία κινουμένου σχεδίου του Χόλυγουντ συνολικά. Τώρα, βέβαια, δεν είναι έτσι” (η συνέντευξη δόθηκε στα 1976, την χρονιά που έφυγε από το στούντιο).

            Μετά την αποχώρησή του, άρχισε να ασχολείται με την γλυπτική με σύρματα, κυρίως επάνω στην ανθρώπινη μορφή. Ο Καλ πέθανε στα 1987.

Art Babbitt: Ο πρώην ...κολλητός του Walt, ο ...μπαμπάς του Γκούφη.

     Πού θυμάστε να διαβάσατε τελευταία φορά σε αυτό το ιστολόγιο το όνομα του Art Babbitt; προφανώς, στο άρθρο που αφορούσε τον Γουόλτ Ντίσνεϋ. Ναι, αλλά σε ποιό συγκεκριμένο σημείο; στο σημείο εκείνο όπου γίνεται αναφορά στις συμπάθειες του Ντίσνεϋ προς τους Ναζιστές: Ο Μπάμπιτ ήταν εκείνα τα χρόνια ο συνοδοιπόρος του στους σκοτεινούς πολιτικούς δρόμους.

Αν μη τι άλλο, πρόκειται για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα προσωπικότητα που στο κινούμενο σχέδιο έδωσε πολλά, πάρα πολλά και μεγαλειώδεις στιγμές, σε ό,τι αφορά δε την στάση του απέναντι σε κοινωνικά και πολιτικά ζητήματα κάποιος μπορεί να τον χαρακτηρίσει τουλάχιστον αντιφατικό, αλλά θα αναγνωρίσει και κάποιες σταθερές. Τελικά, θα καταλήξει στο να αποδεχθεί ότι ο Μπάμπιτ έκανε κάποια βήματα μπροστά σε αρκετά πράγματα, σε σχέση με το παρελθόν του.

Γεννήθηκε από Ρώσους μετανάστες στην Ομάχα της Νεμπράσκα στα 1907, με το όνομα Arthur Harold Babitsky. Έζησε στην Ομάχα μέχρι που έβγαλε το νηπιαγωγείο. Στα 1912 ένας κυκλώνας χτύπησε την περιοχή και ο πατέρας του – ο οποίος δεν κατάφερε να επιτύχει κάτι σημαντικό στην ζωή του, όπως ο ίδιος ο Μπάμπιτ έλεγε [Ρωσικής καταγωγής πλην Αμερικανός ο Αρτ, δεν θα μπορούσε (;) παρά να έχει πρότυπο ζωής το “αμερικάνικο όνειρο”, αν και ο πατέρας του είναι αλήθεια ότι “βολόδερνε”, όπως όμως έκαναν και πλήθος άλλων μεταναστών τότε και όχι μόνο τότε] – ο πατέρας του λοιπόν θεώρησε ότι ο θεός έστελνε κάποιο σημάδι. Για την ακρίβεια, ένιωθε πως του έλεγε να ξεκουμπιστεί από την Νεμπράσκα. Και έτσι, έφυγαν για την πόλη Σιού, στην Αϊόβα. Εκεί ο Αρτ έβγαλε όλες τις τάξεις του σχολείου. Ήταν εξαιρετικός μαθητής αλλά και εξαιρετικός ταραξίας έξω από το σχολείο. Ο ίδιος αναφέρει: “Ο μόνος λόγος για τον οποίο δεν κατέληξα στην φυλακή ήταν ότι μπορούσα να τρέξω γρηγορότερα από τους μπάτσους”. Δεν έκανε πραγματικά εγκλήματα, με την έννοια ότι δεν λήστευε ή κάτι ποινικά κολάσιμο (με μόνη εξαίρεση κάποια καρπούζια..). Έκανε πράγματα άκακα αλλά παράτολμα. Π.χ. Έμπαινε κρυφά στο σχολείο και δεν κατέστρεφε πράγματα, αλλά άλλαζε την θέση τους (θρανία, γραφεία κτλ). Ούτε καν έγραφε κάτι στον πίνακα της τάξης για τον καθηγητή. Ή, πήγαινε στα ψυγεία των πλούσιων σπιτιών (τα ψυγεία δεν ήταν τα γνωστά ηλεκτρικά, αλλά τα κιβώτια που “δούλευαν” με τις παγοκολώνες. Σίγουρα οι μεγαλύτεροι σε ηλικία θα τα θυμούνται και στην δεκαετία του '60 στην Ελλάδα). Σύμφωνα με τον Αρτ, αυτό το έκανε με μία συμμορία με νέγρους όπως τους αναφέρει ο ίδιος.

Εδώ, λοιπόν, βλέπει κανείς ένα πρώτο στοιχείο για τον Μπάμπιτ, αλλά και πάλι δεν είναι ξεκάθαρο: Αναφέρει την λέξη “νέγρος” σε συνέντευξη το 1986, οπότε γνωρίζει πολύ καλά την φόρτιση της λέξης. Γιατί το κάνει; είναι δύσκολο να πει κανείς ότι θέλει να δείξει τον ρατσισμό του, αφού τότε δεν δικαιολογείται πώς έφτιαξε συμμορία, της οποίας μάλιστα ήταν αρχηγός, με μέλη από άλλη φυλή; το αντεπιχείρημα, βέβαια, είναι ότι ο ρατσισμός αυτός αναπτύχθηκε αργότερα. Εδώ, πρέπει να προσθέσουμε το γεγονός πως δεν ξεκαθάρισε ποτέ αν είχε κάποια εβραϊκή ρίζα. Γενικά, σε κάποια ζητήματα, είτε “ιντριγκάρει” είτε δείχνει όντως στοιχεία κοινωνικού και πολιτικού προσανατολισμού αντιδραστικού. Από την άλλη, δεν φαίνεται να μιλά πουθενά περιφρονητικά για τους εβραϊκής καταγωγής συναδέλφους του. Τουναντίον, μιλά για αυτούς όπως τους έβλεπε, λέγοντας τα θετικά και τα αρνητικά. Προς το παρόν, πάμε παρακάτω.

Τελειώνοντας το λύκειο στο Σιού, αποφάσισε να ασχοληθεί με την ψυχιατρική και πήγε στην Νέα Υόρκη, για να μπει στις προκαταρκτικές τάξεις του Κολούμπια. Όμως, δεν γνώριζε πως απαιτείτο ένα χρηματικό ποσό για την εγγραφή, ποσό που δεν είχε, παρότι δεν ήταν πολύ υψηλό. Την ίδια περίοδο, άρχισε η σταδιακή παράλυση του πατέρα του. Σκέφτηκε ότι θα μπορούσε να κάνει κάτι με το ταλέντο που είχε αναπτύξει στο σχέδιο. Ξεκίνησε κάνοντας εμπορικά σκίτσα και σταδιακά πέρασε από το πρωτόλειο κινούμενο σχέδιο στο στούντιο του Van Beuren (για εμπορικούς λόγους και κυρίως σε φαρμακευτικές εταιρείες) στο πιό καλοφτιαγμένο, υπό την επίβλεψη του Paul Terry. Πριν πάει στον Van Beuren είχε δει το περίφημο Skeleton Dance του Ντίσνεϋ και τότε αποφάσισε να ασχοληθεί με το κινούμενο σχέδιο. Και στα 1932 έκανε το άλμα και μπήκε στην ομάδα του Ντίσνεϋ. Εκεί, η πρώτη του καλλιτεχνική επιτυχία ήταν ότι πήρε τον αδιάφορο χαρακτήρα του Dippy Dawg και τον μετέτρεψε στον πασίγνωστο Γκούφη στα μέσα της δεκαετίας του '30. 

Στα 1936 έφτιαξε τον Άμπνερ τον ποντικό για την ταινία μικρού μήκους The Country Cousin που κέρδισε Όσκαρ. Στην Χιονάτη και τους εφτά νάνους σχεδίασε την Κακιά Βασίλισσα. Εκείνη την περίοδο γνώρισε την πρώτη του σύζυγο, την Marjore Belcher, η οποία ήταν και το μοντέλο για την Καλή Νεράιδα στον Πινόκιο, στον οποίο ο ίδιος ο Μπάμπιτ σχεδίασε τον Τζεπέτο. Χώρισαν γρήγορα πάντως. 

Εκείνα ήταν και τα χρόνια που μαζί με τον Ντίσνεϋ πήγαιναν σε ναζιστικές συγκεντρώσεις. Κρίνοντας, πάντως, από διάφορα γεγονότα της ζωής του, όπως ο ίδιος τα αφηγείται στον Michael Barrier, πήγαινε στις συγκεντρώσεις αυτές όχι γιατί ήταν ναζιστής, αλλά είτε αντικομμουνιστής είτε όχι ιδιαίτερα συμπαθών τους κομμουνιστές – δεν προκύπτει ξεκάθαρα αν είχε άσβεστο μίσος για τον κομμουνισμό ή ήπια αντιπάθεια. Προφανώς, σε μία αμερικάνικη κοινωνία στην οποία οι αριστεροί, οι προοδευτικοί και οι κομμουνιστές ιδιαίτερα στον καλλιτεχνικό χώρο δεν ήταν κάτι σπάνιο, θα ήθελε να βρει “όπλα” στον πιό συνεπή εχθρό του κομμουνισμού και αυτός ήταν ο ναζισμός. Παρ'όλα αυτά, ενώ ο Ντίσνεϋ παρέμεινε σταθερά πολιτικά και κοινωνικά αντιδραστικός σε όλη του του ζωή, ο Μπάμπιτ και συναναστρεφόταν κομμουνιστές – άσχετα αν συμπαθούσε την δικαιολογία ή όχι – και συμμετείχε, όπως θα δούμε, σε απεργιακές κινητοποιήσεις, οι οποίες μάλιστα οδήγησαν σε απόλυτη ρήξη τις σχέσεις του με την Ντίσνεϋ και δη με αμοιβαίο τρόπο.

Στην περίφημη Φαντασία σχεδίαση τον Δία, τον Ήφαιστο και τα μανιτάρια που χορεύουν καθώς και μερικά ακόμα τμήματα του έργου αυτού. 

Στα 1941, στον Ντάμπο, σχεδίασε τον χαζούλη πελαργό – αγγελιοφόρο. Ήδη, όμως, τα σύννεφα στα στούντιο του Ντίσνεϋ είχαν μαζευτεί και μάλιστα που ο Μπάμπιτ ήταν στην κορυφή.

Ο Art Babbit μιλά σε απεργούς της Disney.

Εδώ έρχεται το επόμενο στοιχείο της προσωπικότητας του Μπάμπιτ για να μας μπερδέψει. Ο Μπάμπιτ, παρότι προϊστάμενος, έδειχνε ειλικρινές ενδιαφέρον για την προσπάθεια των κατώτερων καρτουνιστών της εταιρείας να οργανωθούν σε συνδικάτο, κυρίως για να αντιμετωπίσουν τις περικοπές που επέβαλε ο Ντίσνεϋ. Έτσι, στα 1941 ο Αρτ παράτησε το εργοδοτικό συνδικάτο του Ντίσνεϋ και μπήκε στο συνδικάτο όλων των animators του Χόλυγουντ με την επωνυμία “Screen Cartoonists' Guild Local 852”. Αυτό το γεγονός οδήγησε στην απόλυσή του από την Ντίσνεϋ και αυτό το γεγονός με την σειρά του έφερε την μεγάλη απεργία στην εταιρεία, την ίδια χρονιά. Σε αυτές τις κινητοποιήσεις, οι οποίες κράτησε δύο ολόκληρους μήνες, ο Μπάμπιτ ήταν ένας από τους ηγέτες του συνδικάτου και, κατ' επέκταση, ένας από τους διαπραγματευτές με την εργοδοσία του στούντιο. Ήταν η μεγαλύτερη απεργία που έγινε ποτέ στου Ντίσνεϋ, την οποία πλήρωσαν αρκετές φορές ακριβά τα επόμενα χρόνια οι συμμετέχοντες σε αυτή, ιδιαίτερα οι κομμουνιστές και οι αριστεροί (δες το άρθρο για τον Ντίσνεϋ και τον ρόλο του στις διάφορες αντικομμουνιστικές – ως επί το πλείστον – επιτροπές της μακαρθικής εποχής. Και αυτά συνέβησαν στο απόγειο της επιτυχία για τον Αρτ και ενώ ως προϊστάμενος θα μπορούσε να “καθίσει στα αυγά του”.

Μετά από αυτά, ο Μπάμπιτ υπηρέτησε στον στρατό – στο μέτωπο του Ειρηνικού – κατά την διάρκεια του Β΄ παγκοσμίου Πολέμου για ένα διάστημα. Επέστρεψε και δούλεψε για λίγο πάλι στου Ντίσνεϋ αλλά γρήγορα σχετικά έφυγε και μπήκε στην “United Productions of America” (UPA), στο οποίο συμμετείχαν κυρίως οι παλιοί απεργοί συναγωνιστές του. Είχε παντρευτεί την δεύτερη σύζυγό του, Dina, που ήταν επιζήσασα του ολοκαυτώματος (άλλο ένα σημείο που μπερδεύει τα πράγματα, σε ό,τι αφορά την πολιτική και οικονομική οπτική του Μπάμπιτ...) . Η UPA συνεργάστηκε με την Columbia και παρήγαγε μία σειρά μικρών ταινιών (με πιό επιτυχημένο χαρακτήρα τον Mr. Magoo, για τον οποίον πάντως ο φίλος μας δεν είχε κάποια συμβολή ιδιαίτερη). Ο Μπάμπιτ μαζί με τον Grim Natwick (συνάδελφός του από τα χρόνια στου Ντίσνεϋ) δούλεψαν πάνω σε μία ταινιούλα που βασίστηκε σε ένα παλιό τραγούδι. Ήταν το Rooty Toot Toot.  

Συνέχισε να εργάζεται σε διαφημιστικά αλλά και στην τηλεόραση και στο διαφημιστικό της Hanna Barbera. Η τελευταία του δουλειά ήταν μαζί με τον Richard Williams, το The Thief and the Gobbler, το οποίο όμως δεν πρόλαβε να το δει (όπως και άλλοι βετεράνοι animators που πέθαναν πριν βρει στις αίθουσες η ταινία). Πέθανε από νεφρική ανεπάρκεια στα 1992, έχοντας κοντά την τρίτη του γυναίκα, την ηθοποιό Barbara Perry.