Ο
Vladimir Peter Tytla
γεννήθηκε
στα 1904 στην Νέα Υόρκη, από Ουκρανούς
μετανάστες. Οι γονείς του είδαν ότι ο
γιος του είχε ταλέντο στις τέχνες και
τον βοήθησαννα το αξιοποιήσει, ηθικά
πρωτίστως. Στα 1914, τον πήγαν να δει την
περίφημη παρουσίαση της Gertie
the Dinosaur του
πρωτοπόρου Winsor
McCay και
από τότε η ζωή του άλλαξε. Ενώ πήγαινε
κανονικά στο λύκειο, παρακολουθούσε τα
απογεύματα μαθήματα βιομηχανικού
σχεδίου. Τελικά, παράτησε και αυτός το
σχολείο για να αφοσιωθεί σε αυτό που
αγαπούσε περισσότερο:το κινούμενο
σχέδιο.
Αρχικά,
εργάστηκε σε διαφημίσεις και σε ταινίες,
κάνοντας τους τίτλους, στα 1920 στην
Paramount.
Γρήγορα
έφυγε από εκεί και πέρασε από διάφορα
στούντιο, καταλήγοντας κάποια στιγμή
και αυτός να δουλεύει για τον John
Terry αλλά
και τον αδερφό του Paul.
Σε
λίγα χρόνια, έβγαζε αρκετά χρήματα για
να στηρίξει οικονομικά και την οικογένειά
του. Παράλληλα, ήθελε να εξελίξει την
τέχνη και την τεχνική του και ξεκίνησε
σπουδές στην Art
Students League στην
Νέα Υόρκη πάντα. Στα 1929, έκανε ένα ακόμα
βήμα εκπαιδευτικό, καθώς πέρασε στην
Ευρώπη, όπου μελέτησε τα αριστουργήματα
της τέχνης και σπούδασε όχι μόνο ζωγραφική
αλλά και γλυπτική.
Ειδικά αυτό τον βοήθησε στο να προσδώσει
μία αίσθηση τριών διαστάσεων στα έργα
του, κυρίως δίνοντας το βάρος, αλλά
φυσικά έχοντας και την σύνολη αίσθηση
του όγκου καλύτερα από πολλούς. Στην
Ευρώπη ο Tytla
συνειδητοποίησε
ότι είχε πολύ δρόμο ακόμα να κάνει για
να φτάσει σε ικανό, για τον ίδιο, επίπεδο
και κατέστρεψε τα περισσότερα από τα
έργα του! Όμως,
σε αντίθεση π.χ. με τον Milt
Kahl, αυτή
η αναζήτηση της τελειότητας δεν τον
οδήγησε σε αποξένωση από τον εργασιακό
ή κοινωνικό του περίγυρο. Επέστρεψε
στην Αμερική με την πεποίθηση ότι θα
μπορούσε να γίνει μεγάλο animator
αξιοποιώντας
τα αποκτημένα στην Ευρώπη εφόδια. Ο
παλιός του γνωστός, ο Paul
terry, του
προσέφερε αμέσως δουλειάς. Τότε γνώρισε
τον Art
Babbitt, με
τον οποίο συνδέθηκαν με αχώριστη φιλία.
Μάλιστα, έγιναν συγκάτοικοι. Ο Αρτ
γρήγορα έφυγε για το Χόλυγουντ και την
Ντίσνεϋ. Ζήτησε από τον Tytla
να
τον ακολουθήσει, όμως αυτός δεν ήταν
ακόμα έτοιμος να αφήσει μία σίγουρη
δουλειά και έναν μισθό που βοηθούσε
πολύ και τους γονείς του.
Τελικά,
πήγε στο Χόλυγουντ και στον Ντίσνεϋ στα
1934. Εντυπωσιάστηκε με την κατάσταση που
συνάντησε εκεί και δέχτηκε να εργαστεί
με μισθό χαμηλότερο από αυτόν που έπαιρνε
στην Terrytoons.
Για
ένα χρονικό διάστημα, βασικά για το
1935, προσελήφθη δοκιμαστικά και εργάστηκε
σε μερικά φιλμάκια. Ο μεγάλος animator
Grim
Natwick έλεγε
ότι ο Tytla
δούλευε
σαν να ήταν ένας αετός που προστάτευε
μία φωλιά με χρυσά αυγά, παθιασμένα,
τόσο πολύ μάλιστα που συχνά με το μολύβι
του άνοιγε τρύπες στο χαρτί που σχεδίαζε.
Γρήγορα το ταλέντο του έγινε αντιληπτό
από τον Ντίσνεϋ και μαζί με τον Μπάμπιτ
ανέβηκαν νωρίς την ιεραρχία των
καρτουνιστών του στούντιο. Συγκατοίκησε
πάλι με τον Μπάμπιτ, με τα χρήματα που
κέρδιζε πήρε ένα μεγάλο σπίτι για τους
γονείς του στο Κονέκτικατ, παρακολουθούσε
διάφορα μαθήματα μαζί με τον φίλο του
Αρτ., για να συνεχίσει να βελτιώνεται.
Ήταν
από τους πρώτους και βασικούς συντελεστές
για την Χιονάτη
και τους επτά νάνους,
και έδωσε μεγάλη βάση στην έκφραση των
συναισθημάτων. Ειδικά στην σκηνή που ο
γκρινιάρης
και μισογύνης
νάνος
δέχεται ένα φιλί από την Χιονάτη, ο Tytla
δίνει
ουσιαστικά με παντομίμα την αλλαγή των
συναισθημάτων.
Στον Πινόκιο, ο Tytla
ανέλαβε
τον Στρόμπολι,
τον κουκλοπαίχτη, έναν χαρακτήρα με
πολύ δυνατά συναισθήματα και εκφράσεις.
Εκεί απέδωσαν και οι γνώσεις των τριών
διαστάσεων που απέκτησε στην Ευρώπη.
Στα 1938,στην μικρού μήκους Brave
Little
Tailor,
σχεδίασε
έναν γίγαντα χαζό. Αυτός, σύμφωνα με
κάποιους μελετητές της ιστορίας του
κινουμένου σχεδίου των ΗΠΑ, αποτέλεσε
το πρότυπο του γίγαντα από τότε και στο
εξής για τα κινούμενα σχέδια. Στην
Fantasia
ο
Tytla
εργάστηκε
στο τμήμα του έργου που αφορά στην
μουσική της Νύχτας
στο Φαλακρό Βουνό,
όπου
εμφανίζεται ο χαρακτήρας που δημιούργησε,
ο Chernabog,
ο
Μαύρος Θεός.
Και αυτή η σκηνή βασίζεται στην παντομίμα
και στην έκφραση συναισθημάτων και
θεωρείται το απόγειο της τέχνης του από
πολλούς.
Εν τω μεταξύ, στα 1938, παντρεύτηκε
την Adrienne
le Clerc,
ηθοποιό
και μοντέλο. Μετά την Φαντασία,
ανέλαβε
να σχεδιάσει τον Ντάμπο,
το
γνωστό ελεφαντάκι. Πρότυπο για την
συμπεριφορά και την ψυχοσύνθεση του
Ντάμπο ήταν ο ίδιος του ο γιος, ο Peter
Tytla. Κάποιες
από τις σκηνές έχουν καταφέρει να
συγκινήσουν ακόμα κι εμένα (ω, ναι...).
Και αυτό ήταν το ουσιαστικό τέλος του
Tytla
από
την Ντίσνεϋ...
...Γιατί
ήρθε η απεργία μετά την απόλυση του
Μπάμπιτ, ο οποίος είχε δείξει ενδιαφέρον
συναδελφικό για τις περικοπές των
χαμηλότερων υπαλλήλων της εταιρείας.
Η συμμετοχή του Tytla
στην
απεργία ήταν έκπληξη για τον Disney.
Ο
Tytla
υποστήριζε
την ιδέα του ενωτικού συνδικάτου αλλά
και την απεργία με αφορμή την απόλυση
του φίλου του αλλά και λόγω της βαθύτερης
αιτίας, των περικοπών και απολύσεων
στην Ντίσνεϋ. Εν τούτοις, δεν ήθελε να
βλάψει προσωπικά, τον ίδιο τον Disney.
Ήθελε
απλά να προστατέψει τα συμφέροντα και
τα δικαιώματα όσων δούλευαν σε αυτόν.
Μετά την λήξη της απεργίας, ο Tytla
επέστρεψε
στον Ντίσνεϋ, αλλά υπήρχε ήδη πολύ μεγάλη
ένταση. Εργάστηκε κυρίως σε προπαγανδαστικά
κινούμενα σχέδια (κρατούσε ακόμα ο Β΄
Παγκόσμιος Πόλεμος). Στο άσχημο κλίμα
που είχε δημιουργηθεί, προστέθηκε μία
σοβαρή ασθένεια της συζύγου του αλλά
και μία επιθυμία να επιστρέψει στους
δικούς του, στο Κονέκτικατ πλέον. Στις
αρχές του 1943 έφυγε από του Ντίσνεϋ, αλά
ήταν μία κίνηση για την οποία μετάνιωσε.
Μετά,
πήγε για λίγο στην Terrytoons,στην
οποία άρχισε να εργάζεται ως σκηνοθέτης.
Δεν κάθισε πολύ, αλλά η σκηνοθεσία ήταν
πλέον το νέο του πόστο. Από το 1945 εργάστηκε
στα Famous
Studios, που
ήταν θυγατρική της Paramount.
Δούλεψε
επάνω σε πλήθος ταινιών μικρού μήκους
με πρωταγωνιστές την Μικρή
Λουλού,
τον
Ποπάϋ,
την
Μικρή
Όντρεϋ,
τον
Herman
Mouse
κ.ά.
Η κόρη του Tammy
ήταν
πηγή έμπνευσης για την Λουλού και την
Όντρεϋ.
Στα
1950 μετακόμισε στην Tempo
Productions, ιμία
εταιρεία που είχαν δημιουργήσει οι
David
Hilberman
και
Zack
Schwartz, παλιοί
γνωστοί του από του Ντίσνεϋ. Η εταιρεία
εργάστηκε σε διαφημιστικά αλλά και σε
διάφορες σύντομες ταινίες, αν και αρχικός
σχεδιασμός ήταν να δημιουργήσουν
εκπαιδευτικά κινούμενα σχέδια (όμως η
αγορά δεν “σήκωνε”μία τέτοια
“πολυτέλεια”). Ο Tytla
δεν
άφησε κάποιο ιδιαίτερα σημαντικό έργο
εκεί, αλλά ασχολήθηκε και με το stop
motion, πιάνοντας
και αυτή την τεχνική.
Πάντως,
η Tempo
γνώρισε
αρκετά εμπόδια και αρκετά έργα που
παράχθηκαν εκεί χάθηκαν, καθώς η εταιρεία
ανήκε στις “προγραμμένες” του
μακαρθισμού. Στα 1954 ο Tytla
επισκέφθηκε
τα στούντιο του Ντίσνεϋ για να δει
παλιούς γνώριμους. Ήταν μία συγκινητική
για τον ίδιο στιγμή.
Κατόπιν,
ο Tytla
σκηνοθέτησε
επεισόδια για τέσσερις σειρές. Τον Ποπάϋ
από
το 1956 ως το 1963, τον Deputy
Dawg
από
το 1959 ως το 1972, το Matty's
Funday
Funnies
από
το 1959 ως το 1962 και το The
New
Casper
Cartoon
Show
από
το 1963 ως το 1969. Παράλληλα εργάστηκε σε
μία μικρή ταινία της Terrytoons
και
η τελευταία του μεγάλη ταινία ήταν “Ο
απίστευτος κύριος Λίμπετ”,
την οποία όμως δεν ολοκλήρωσε ο ίδιος,
καθώς αρρώστησε. Άρχισε μία σειρά
εγκεφαλικών επεισοδίων, που του στέρησαν
τελικά την όραση από το ένα του μάτι.
Πέθανε στα 1968, στο Κονέκτικατ.